Nieuwsbrief maart 2024

01 maart 2024

Terug naar Informatie & Nieuws

Nieuwsbrief maart 2024

Qatar wil LNG-productie fors opvoeren

Europa heeft in de afgelopen jaren op grote schaal Russisch gas ingeruild voor LNG. Die nieuwe vraag kon door exporteurs van LNG slechts moeizaam worden opgevangen, met zeer hoge prijzen als gevolg. Toch lag snel bijbouwen van exportterminals niet voor de hand. Niet alleen omdat nieuwbouw al snel enkele jaren in beslag neemt, maar ook door twijfel over de bestendigheid van de vraag naar LNG. Het klimaatprobleem is immers urgent en met name Europa wil snel van het gas af. De bouw van exportterminals is echter een kostbare zaak, waardoor investeerders afzetzekerheid zoeken voor periodes van 15 tot wel 30 jaar.

In Amerika hoeven exporteurs vooralsnog niet meer te twijfelen over het wel of niet bijbouwen van LNG-fabrieken, want de regering Biden heeft het (omstreden) besluit genomen geen vergunningen voor nieuwe terminals te verstrekken. Hoe het er nu uitziet, hoeven importeurs zich niet al te druk te maken over die export-terminals bouwstop. Qatar heeft namelijk aangekondigd de export van LNG bijzonder fors te willen opvoeren.

Qatar rekent er op dat de vraag naar LNG hoog zal blijven, vooral in Azië. Ook Shell gaat er vanuit dat de mondiale vraag naar LNG tot 2040 nog met 50% stijgt. Bovenop bestaande plannen voor uitbreiding van de LNG-productie, voegt Qatar nog voor 2030 extra capaciteit toe, waardoor de export bijna verdubbeld.

 

Capaciteitstarieven verlagen de transportpiek

Netbeheerder Stedin worstelt met vollopende elektriciteitsnetten en richt de pijlen op elektrische auto’s. Die zouden eigenlijk niet tussen 16:00 en 21:00 uur opgeladen moeten worden. De bezorgdheid vloeit voort uit de sterke toename van het aantal elektrische auto’s, waardoor alleen al de publieke laadpalen 20% van de beschikbare transportcapaciteit opsnoepen. Criticasters wijzen erop dat dit soort oproepen de populariteit van elektrische auto’s geen goed doen, terwijl overstappen van fossiele brandstof naar elektriciteit juist essentieel is voor het klimaatbeleid. Belangrijker nog, experts wijzen erop dat zo’n geblokkeerd tijdsvenster juist gevaarlijk is voor de elektriciteitsvoorziening, want die is er niet tegen bestand als klokslag 21:00 uur laadpalen massaal elektriciteit uit het net gaan trekken. Ook wordt gewezen op de ogenschijnlijke willekeur, want waarom opladen stilleggen terwijl de jacuzzi wel gebruikt mag worden? Op die vraag kan een prima antwoord worden gegeven. Bijvoorbeeld omdat met enkele beheerders van openbare laadpalen eenvoudiger afspraken kunnen worden gemaakt dan met een paar miljoen huishoudens.

Dat neemt echter niet weg dat ook andere toepassingen van elektriciteit zich goed lenen om uit de piek gehouden te worden. De eerste ervaringen met het Belgische capaciteitstarief voor kleinverbruikers laten zien dat het elektriciteitsnet efficiënter wordt gebruikt.

Waar de Nederlandse capaciteitstarieven alleen kijken naar de zwaarte van de aansluiting, gaat het in België om de gerealiseerde piek in het gebruik. Door die piek laag te houden, kan geld worden bespaard. Vooral verbruikers met een relatief hoge verbruikspiek (>5 kW) zijn het net efficiënter gaan gebruiken. Dat wil zeggen dat hun piek in het verbruik lager is geworden ten opzichte van het jaarvolume. Bij huishoudens met een relatief lage piek(<3 kW) is het effect geringer. Dit kan er op duiden dat vooral huishoudens met warmtepompen en elektrische auto’s door de financiële prikkels worden beïnvloed. Vooralsnog kent het tarief echter geen tijdsafhankelijkheid. Een recente studie van netbeheerder Fluvius wijst uit dat dat een goede volgende stap zou kunnen zijn.

 

Record nieuwe windturbines schiet tekort voor de doelstelling

Europa heeft in 2023 maar liefst 18.3 GW aan nieuwe windturbines geïnstalleerd, 79% daarvan op land. Het leeuwendeel van de nieuwe capaciteit, 16,2 GW, is geplaats in lidstaten van de EU. Met een kleine 4 GW bouwde Duitsland het meeste bij en haalde Nederland met een kleine 2,5 GW de tweede plaats. Nederland valt in de rangordening vooral op door de hoge score van bijna 2 GW nieuwbouw wind-op-zee.

Ondanks het record, wijst Wind Europe erop dat de inspanningen nog flink omhoog moeten om de 2030 hernieuwbare energie en klimaatdoelstellingen te halen. Wind Europe verwacht dat er in de periode 2024 -2030 nog 260 GW wordt bijgebouwd, waarvan 200 GW in de EU. Dat laatste vereist een gemiddelde van 29 GW per jaar, maar het doel van de EU, 42,5% hernieuwbaar in 2030, vereist 33 GW nieuwbouw per jaar.

 

Marktprijzen

Sinds begin februari kruipen de olieprijzen langzaam omhoog. Verwacht wordt dat Opec de productiebeperkingen handhaaft en een einde aan de spanningen rond Gaza en de Rode Zee zijn nog niet in zicht. Gekoppeld aan toenemende mondiale vraag en dan vooral in Azië, is de druk op olieprijzen vooral opwaarts. Eind februari lag de prijs voor Brent net beneden 84 USD/bbl.

Vooralsnog zonder duidelijke verklaring stegen de prijzen voor steenkool in de laatste weken van februari aanzienlijk. Deels is dit sentiment, omdat relatief lage productie van windenergie kansen bood aan kolen- en gascentrales, maar levering in 2025 steeg zowat net zo hard als levering in de volgende maand. Eind februari lagen de steenkoolprijzen tussen 100 en 105 USD/ton.

De prijs voor emissierechten daalde het grootste deel van februari fors, van zo’n 64 EUR/ton naar een dikke 52 EUR/ton op 23 februari. Net als bij de andere commodities volgde toen een omslag en bereikte de prijs eind februari 58 EUR/ton.

Nu de zonnekracht en aantal uren met zonlicht nog beperkt is, worden de prijzen op de spotmarkt voor elektriciteit vooral gestuurd door de windkracht. De elektriciteitsprijzen op de termijnmarkt vertoonden in februari hetzelfde patroon als de overige commodities: daling tot 23 februari, gevolgd door een stijging. Wel is het gat tussen relatief goedkope leveringen in de komende maanden en relatief dure levering 2025 toegenomen. Eind februari moest levering basislast kwartaal 2 zo’n 55 EUR/MWh opbrengen, terwijl de prijs voor levering basislast 2025 op 75 EUR/MWh lag.

De prijzen voor aardgas worden sterk beïnvloed door nog steeds relatief goed gevulde voorraden. Hoewel GTS waarschuwt voor mogelijke gastekorten als de winter 2024/2025 relatief koud wordt, reageert de markt op de tot nu toe vrij warme winter 2023/2024 en afwezigheid van verwachtingen dat het in de komende weken nog streng gaat vriezen. Daarbij hebben de gasprijzen wel te maken met het sentiment in de markt dat ook de overige commodities treft: sinds 23 februari stijgen de prijzen over de hele linie. Levering 2025 steeg daardoor van een dikke 27 EUR/MWh op 23 februari naar zo’n 30 EUR/MWh eind februari. De prijzen voor leveringen in de komende maanden liggen daar ruim 4 EUR/MWh onder.

opens in new window