De cv-ketel is nog lang niet afgeschreven

In de gasmarkt spelen momenteel drie belangrijke zaken die elkaar deels versterken maar ook deels voor de voeten lopen.

• Er sprake van een energietransitie. Dat houdt in dat op termijn het gebruik van fossiele energie fors omlaag moet. Dat deels door minder energie te gaan gebruiken en deels door duurzame energie te benutten in plaats van fossiele energie.  
• De productie van gas in Groningen moet zo snel mogelijk naar nul. Dat vereist dat installaties die zijn ontworpen voor dit zogenaamde G-gas, zoals cv-ketels, minder gas moeten gaan gebruiken. G-gas kan kunstmatig worden gemaakt uit internationaal verkrijgbaar aardgas, maar dat kost geld en de dure fabrieken die voor die kwaliteitsconversie nodig zijn, moeten nog worden gebouwd. Door cv-ketels te vervangen door elektrische warmtepompen, daalt de vraag naar G-gas en kan Groningen sneller omlaag.
• Deze zomer wil minister Wiebes een Klimaatakkoord op hoofdlijnen uitonderhandelen met belangenbehartigers en marktpartijen. In aanloop naar zulke onderhandelingen is het slaan van ‘piketpaaltjes’ gebruikelijk. Bij wijze van spreken wil de isolatiesector dat de regering vooral kiest voor het stimuleren van woningisolatie, zonnepanelenleggers willen meer zonnepanelen en installateurs zoeken de oplossing van de klimaatproblemen in betere of andere installaties. Verwacht kan worden dat uit de onderhandelingen een mix van maatregelen volgt, bijvoorbeeld eerst goed isoleren en dan cv-ketels vervangen door een alternatieve warmtebron of een combinatie van bronnen.

De problemen met aardbevingen in Groningen versterken enerzijds het gevoel dat de energietransitie urgent is, maar anderzijds dreigen ze de energietransitie ook uit koers te blazen. De opgave waarvoor de samenleving staat is namelijk dermate omvangrijk, dat we het ons niet kunnen veroorloven bepaalde opties uit te sluiten. Ook kunnen we het ons niet veroorloven massaal een foute weg in te slaan. Over enkele jaren al verbieden van cv-ketels zou zo’n foute route kunnen zijn. Simpelweg omdat niet alles tegelijk kan worden aangepakt en er bovendien nog veel geleerd moet worden, is een planmatig en stapsgewijze aanpak te prefereren. Belangrijk daarbij is dat energie die niet nodig is, de allerhoogste vorm van duurzaamheid heeft. Energie besparen door isoleren kan zodoende voor de energietransitie meer zoden aan de dijk zetten dan dezelfde hoeveelheid warmte met een warmtepomp opwekken i.p.v. met een cv-ketel.

Maar er speelt meer. Zo leent de bestaande gasinfrastructuur van leidingen en verbrandingsinstallaties zoals cv-ketels, zich voor (gedeeltelijke) verduurzaming door middel van bijmenging van waterstof en biogas. Zo’n verduurzaming met bestaande buizen en ketels staat in schril contrast met de enorme investeringen in netverzwaringen die nodig zijn voor een all-electric samenleving. Bovendien, zelfs als de samenleving bereid is om de enorme kosten van netverzwaring en vervanging van apparatuur te dragen, dan nog is het de vraag of er genoeg technici zijn om alles aan te leggen en er genoeg fabrieken zijn om al die kabels, transformatoren en warmtepompen te produceren.

Op zichzelf is het een goede zaak dat belangenbehartigers opzien baren met gedurfde oproepen als het verbieden van mono-cv-ketels. Het drukt eenieder met de neus op de feiten dat verandering aanstaande en onvermijdbaar is. Zelfs al zal de cv-ketel nog lange tijd een gangbaar product blijven, de dreiging van een verbod draagt namelijk wellicht bij aan beter nadenken over hoe bestaande woningen ook in de toekomst warm gehouden kunnen worden.